پایگاه اطلاع رسانی شهرستان بستان آباد(اوجان)
آخرین اخبار شهرستان آموزش دانلود و ...پایگاه اطلاع رسانی شهرستان بستان آباد(اوجان)
آخرین اخبار شهرستان آموزش دانلود و ...معرفی شهرستان بستان آباد
پیشینه تاریخی شهرستان بستان آباد
بستان آباد در محل شهر باستانی و گمشده تاریخی «اوجان» بنا شده‌است. اثری از این شهر قدیمی برجای نمانده‌است. نام اوجان از قرن ششم به بعد در اکثر کتاب‌های تاریخی و جهانگردی آمده‌است. اوجان پایتخت ییلاقی در دوره ایلخانان مغول بوده که بعداً در اثر حوادث روزگار، به کلی منهدم شده‌است.
سابقه سکونت و زندگی در منطقه ی بستان آباد به دوران قبل از اسلام می رسد . این منطقه به جهت آنکه در مسیر ارتباطی جاده ابریشم قرارداشته و از آب و هوای مناسب دامنه ی سهند برخوردار بوده همواره دارای جمعیت بوده و در متون تاریخی بازمانده از گذشته به اسامی "اوجن" و یا "اوجان" ذکر این منطقه به تکرار آمده است . حمدالله مستوفی جغرافیدان و تاریخ نویس مشهور قرن هشتم هجری در کتاب خود به نام (( تاریخ گزیده )) درباره ی اوجان آورده است که :اوجان را در دفاتر قدیم از توابع ناحیت مهران رود شمرده اند . غازان خان ( متوفی به سال 703 هجری ) تجدید عمارتی کرد و از سنگ گچ باروکشید و شهر اسلام خواند در آن دارالملک ساخت. قابل ذکر است که غازان خان هفتمین پادشاه از سلسله ایلخانیان بود که مقر حکومتی او در شهر تبریز قرارداشت و از سال 694 تا 703 هجری قمری سلطنت می کرده است .
دردوره ی قاجاریه ، میزامحمد حسن خان اعتماد السلطنه در کتاب خود به نام "مرأت البلدان" که در دوره ی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تألیف شده است در مورد این منطقه نوشته است که: اوجان ، الحال چمنی راگویند که محل اردو ومشق افواج آذربایجان است ، این چمن بسیار خوش آب و هوا ، بی نهایت سبز و خرم می باشد . خاقان مغفور فتحعلی شاه عمارتی آنجا بناکرد که الان باقی است و این چمن آبادی بزرگی هم دارد.
از این که مرکز این منطقه یاآبادی بزرگ آن ازچه تاریخی بستان آباد خوانده شده است ، اطلاع موثقی در دست نیست . ولی پرواضع است که این نام گذاری و وجه تسمیه آن به همین سبزی و خرمی و چمنزارهای این منطقه مربوط می شود .
جغرافیا
بستان‌آباد یکی از شهرستانهای مهم استان آذربایجان شرقی است که در ۴۵ کیلومتری شرق تبریز در مسیر ترانزیتی تبریز-تهران و تبریز-سراب و اردبیل واقع است. این شهرستان بین شهرستانهای مراغه، هریس، هشترود، میانه، تبریز و سراب (از شمال به هریس، از جنوب به شهرستان هشترود، از غرب به تبریز، از شرق به شهرستانهای سراب و میانه و از جنوب غربی به شهرستان مراغه) محدود می‌شود و از نظر جغرافیایی بین ۴۶ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۷ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۸ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته‌است. ارتفاع شهرستان بستان آباد از سطح آزاد دریا۱۷۴۰ متر می‌باشد.
بستان آباد شامل سه قسمت بستان آباد علیا، سفلا و اسکی کند می‌باشد که مجموعه مرکز شهرستان را تشکیل می‌دهند.
پستی و بلندی‌ها
بستان‌آباد منطقه‌ایست کوهستانی که سراسر قسمت جنوبیش را کوههای پربرف و مرتفع پوشانده‌است. شمال آن در امتداد کوههای بزغوش و غرب این شهرستان در امتداد کوههای مورو داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر در دنباله کوههای مورو داغ و بزغوش بنام تک آلتی و گردنه معروف شبلی قرار گرفته‌است. مرتفع‌ترین نقطه شهرستان کوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر می‌باشد.
ارتفاعات مهم
- کوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر سومین قله آذربایجان بعد از سبلان به ارتفاع ۴۸۰۰ متر و آرارات به ارتفاع ۳۹۱۳ تا ۵۱۵۴ متر می‌باشد. دامنه‌های این کوه را ۲۵ فرسنگ تخمین می‌زنند. این کوه سرچشمه رودخانه‌های اوجان، مهرانه رود، سهند و آلمالو است که عمده آب مشروب شهر تبریز از چشمه‌ها و سیلابها و ذخائر ارضی این کوه تامین می‌گردد.
- کوه شبلی به ارتفاع ۱۶۵۴ متر که جاده تهران – تبریز از آن عبور می‌کند و یکی از معروفترین گردنه‌های ایران در آن واقع شده‌است (که کمتر راننده و مسافری پیدا می‌شود که از آن خاطره‌ای نداشته باشد.)
- کوه آلتی به ارتفاع ۲۵۶۰ متر در شمال آبادی شبلی واقع است که در قله آن دکلهای رایو و تلویزیون نصب شده‌است.
- بیوک داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر
- قباق داغ به ارتفاع ۲۹۰۴ متر
- دروانه داغ به ارتفاع ۲۹۵۴ متر
- بزداغ به ارتفاع ۳۶۰۵ متر
- کوه حیدربابا (این کوه از لحاظ زمین‌شناسی عظمت چندانی ندارد ولی از دیدگاه اجتماعی می‌توان به اهمیت آن از نظر موردخطاب بودن ادبی در اشعار استاد شهریار اشاره کرد. این کوه به علت قرار گیری در مسیر راه آهن تبریز - میانه و ترانشه برداری از آن در حد زیادی تخریب شده‌است).
آب و هوا سردترین شهر ایران
آب و هوای بستان آباد به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان سهند در زمستان سرد و پربرف و در تابستان معتدل است .دمای مرکز این شهرستان گاها به 46- درجه رسیده وبه این دلیل سردترین شهر ایران لقب گرفته است . هوای این شهرستان شش ماه از سال خشک و شش ماه دیگر مرطوب می‌باشد. رژیم بارندگی آن دارای دو حداکثر در ماههای اردیبهشت و خرداد که با یک حداقل در ماههای تیر و مرداد قطع می‌شود. بنابراین اختلاف فصل بارندگی در این شهرستان زیاد می‌باشد. با توجه به کلیماتوگرام این شهرستان ملاحظه می‌کنیم که ۲ ماه خیلی خشک در خرداد و تیر و ۲ ماه خشک در شهریور و مهر و ۲ ماه نیمه خشک در آذر و آبان و ۶ ماه مرطوب از آذر الی اردیبهشت دارد متوسط بارندگی سالانه آن 320 میلیمتر و تبخیر آن ۲۵۰ میلیمتر می‌باشد تبخیر حقیقی آن نسبت به بارندگی ۹۳ درصد می‌باشد. متوسط درجه حرارت آن ۸ درجه سانتی گراد می‌باشد.
پوشش گیاهی، جنگل و مرتع
گیاهان طبیعی منطقه اغلب به علت تبدیل مراتع به زمین کشاورزی از بین رفته و مقدار کمی از آنها از جمله گرافیدها و خار شتر و انواع Dietalel دیده می‌شود. در دوره‌ها و نقاط گود اطراف روستاها که آب زیرزمینی بالا و رطوبت زیاد است درختان زبان گنجشک و تبریزی و نارون دیده می‌شود.
منابع آب شهرستان
باتوجه به بارندگی زیاد در منطقه از منابع آبی مختلفی در این شهرستان می‌توان آب استحصال نمود.
رواناب‌ها
- رودخانه اوجان چای که از دامنه ولی کوه سهند سرچشمه می‌گیرد.
- رودخانه سعیدآباد که از به هم پیوستن دو رودخانه هزارچای و متنق بوجود می‌آید.
- پیرلی چای که از جنوب روستای اسفنگره سرچشمه می‌گیرد و به رود اوجان چای می‌پیوندد.
- آیقرچای که از دامنه اروانه داغ و چیاق داغ سرچشمه می‌گیرد و به اوجان چای می‌پیوندد.
- رودخانه قازان چای از دامنه‌های شرقی سهند سرچشمه می‌گیرد و به بهادرچای می‌ریزد.
مشاهیر
- محمدحسین بهجت متخلص به شهریار
- خسته قاسم شاعر قرن دوازده در تیکمه داش
شعری از خسته قاسم: خسته قاسم تیکمه داشلی * * گونی غملی گوزی یاشلی
- جواد خیابانی مجری برنامه های ورزشی
- آیت الله بستان ابادی ( پدر گرانقدر دکتر محمد حسین فرهنگی نماینده مردم شریف تبریز ، اسکو و آذرشهر در چندین دوره )
- شیخ الاسلام شهید داش آتانی (پدر گرانقدر آیت الله شهیدی)
- آیت الله شهیدی
- مصطفی محمد نجار ( وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دوره نهم و وزیر کشور در دوره دهم )
ورزشکاران
- هادی ساعی : پر افتخارترین ورزشکار تاریخ ایران در بازی های المپیک
- داود ساعد : قهرمان چند دوره از مسابقات پاور لیفتینگ آسیا
- مهروز ساعی : خواهر هادی ساعی
- بهنام محمودی : عضو اسبق تیم ملی والیبال ایران
- علی اسماعیلی : فینالیست چندین دوره مسابقات قویترین مردان ایران
- بهرام اکبری : فینالیست مسابقات قویترین مردان ایران
- رشید امیران بستان آباد-مربی وداوررسمی فدراسیون تکواندوجمهوری اسلامی ایران-رئیس هیئت تکواندوشهرستان دماوند-رودهن-دانشجوی دوره دکتری مدیریت آموزشی در کشورتاجیکستان-کارمند ومدرس دانشگاه آزاداسلامی واحدرودهن
اشتغال
تقریباً ۶۵ درصد اشتغال در شهرستان بستان‌آباد به صورت کاذب می‌باشد. تمام ادارات در این شهر دولتی می‌باشند. دولت توجه کافی به این منطقه ندارد. اهالی ۸ ماه سال بیکار هستند و تنها ۴ ماه به طور دایم کار می‌کنند. میزان مهاجرت سرسام آور بوده ولی مسئولین به خاطر خود شیرینی اخبار کذب مب دهند. تحصیل کردگان شهرستان اندک و جوانان همواره دارای استرس کار و درآمد هستند.
آموزش و پرورش
تعداد کل دانش آموزان شهرستان ۲۴۷۴۶ نفر می‌باشد و از این تعداد ۲۷۷۸ نفر شهری و ۲۱۹۶۸ نفر روستائی می‌باشند. از تعداد کل دانش آموز روستائی ۱۵۴۰۷ نفر در مقطع ابتدائی، ۳۷۸۶ نفر در مقطع راهنمایی و ۶۱۹ نفر دبیرستان و از تعداد کل دانش آموز شهری ۲۱۳۱ نفر در مقطع ابتدائی، ۱۲۲۵ نفر در مقطع راهنمائی و ۱۴۲۶ نفر دبیرستان و ۳۱۶ نفر در سایر مقاطع مشغول به تحصیل می‌باشند.
صنعت گردشگری ( توریسم )
جاذبه های طبیعی
- تالاب قوری‌گل در 15 کیلومتری بستان اباد و 30 کیلومتری تبریز
- آبگرم درمانی در مرکز شهر
- دره زیبای شاهیوردی در دامنه کوه جام سهند
- دامنه های سلسله جبال سهند و بزقوش
- تالاب آلمالو گلی در نزدیکی روستای المالو
- تالاب آلقاز در دامنه کوه قاسم داغی
- کوه حیدربابا در روستای خشکناب زادگاه شهریار
- پیست اسکی سهند
- درهٔ سعیدآباد
- غار اسکندر و استیار
- غار آق‌بلاغ
آثار و ابنیه تاریخی
- عمارت نائب‌السلطنه: این عمارت در سال ۱۲۱۲ هجری بنا گردیده‌است که اکنون از او فقط خرابه‌ای برجای مانده‌است. این بنا در کنار راه خیرآباد و چمن اوجان است.
- نادر تپه‌سی: در این محال آثار بنا و ساختمان مشاهده می‌شود که گویا نادرشاه در زمان حیات خود در آنجا اقامت گزیده‌است این تپه در قسمت جنوب شهر بستان آباد واقع است و متعلق به دوران مغول می‌باشد.
- قزل کوشک: ساختمان و قصر سلطنتی شاهان مغول.
- تپه طاحونه (دیرمان تپه‌سی): بین رودخانه صبرلو و حاج‌آقا می‌باشد که دارای آثار زیاد و بسیار مرموز است.
- جانقور: که جایگاه شهر اوجان است.
- گورستان‌های آبادی‌های دیزناب و امین‌آباد: سنگ‌نوشته‌های قبور با خط و زبان عربی در قرون هفت و هشت نوشته شده‌اند.
- کاروانسراهای تیکمه داش
- کاروانسراهای شیبلی
- مسجد روستای جانبهان
ره آورد ( سوغاتی )
فطیر محلی ، معروفترین سوغاتی بستان آباد از دیر باز معروف بوده و کام میهمانان عزیر را شیرین می کند . لازم به ذکر است بزرگترین فطیر ( نان سنتی ) ایران در شهر بستان اباد پخت شده است .
زبان و ادبیات
زبان رایج در منطقه ترکی آذربایجانی می‌باشد که در لهجه‌ها و گویش‌ها تفاوت وجود دارد. زبان ترکی علاوه بر زبان محاوره‌ای مردم، نقش اساسی در حفظ فرهنگ و آداب و رسوم منطقه داشته بطوریکه مثلها و ادبیات شفاهی و اشعار در مناسبتها و ایام مذهبی به زبان ترکی است.
اقتصاد
اقتصاد منطقه بستان آباد وابسته به کشاورزی و دامداری، و نشات گرفته از وجود آب و زمین مرغوب است. در بخش کشاورزی محصولاتی چون غلات و سیب زمینی از تولید بالا و مرغوبیت مناسب برخوردار است و در بخش دامداری و در قسمت لبنیات و خصوصاً پنیر از شهرت بسزائی برخوردار می‌باشد. شغل اصلی مردم کشاورزی، دامداری، قالیبافی و مشاغل آزاد می‌باشد در اکثر روستاهای تابع بستان آباد قالیبافی روستائی با نقشه روستاباف، بسیار رونق و رواج دارد و از منابع بزرگ درآمد مردم است.
وجود معادن مختلف در کوههای مجاور، و کارخانه‌های مجهزی تاسیس شده در کنار جاده تبریز- بستان آباد، رونق بسزائی به اقتصاد و منابع شهرستان بخشیده‌است. واحدها و کارخانه‌های مختلف از جمله صابون سازی، قندریزی، حلاجی، کشبافی، تولید مواد غذائی در مرکز شهرستان مشغول به کار می‌باشند. در سالهای اخیر کامیون‌داری و خدمات حمل و نقل در ردیف عمده‌ترین مشاغل بستان آباد درآمده است. قرار گرفتن بستان آباد در مسیر جاده ترانزیتی تبریز- تهران و تبریز- اردبیل، در توسعه و گسترش اقتصادی شهرستان و توجه مردم به داد و ستد با روستاهای اقماری بسیار مؤثر است. ایجاد مراکز حمل و نقل و بنگاههای باربری و انبارهای کالای کشاورزی در بستان آباد، بر میزان حجم داد و ستد و گسترش روابط بازرگانی افزوده‌است.
کالای تجاری عمده بستان‌آباد بعد از غلات و سیب زمینی، پنیر و خیارشور و مواد غذائی است که دارای رتبه‌ای بالا در سطح استان می‌باشد. بستان آباد با تحت پوشش قرار دادن خرید شیر اغلب روستاهای کردستان و اردبیل و خلخال و میانه و ایلات دارای تولید لبنیات بسیار مرغوب و بالائی است که در کل کشور شهرت بسزائی دارد.
کشاورزی
کل اراضی زیر کشت و آیش شهرستان طبق آمار سازمان کشاورزی استان در سال ۱۳۷۵ قریب به ۱۳۷۰۵۰ هکتار می‌باشد که اعم از دیم و آبی در آنها محصولات زراعی به اشکال مختلف کشت می‌شود. از کل اراضی زیر کشت و آیش ۲/۸۰٪ آن (یعنی حدود ۱۰۹۹۴۶) به کشت دیم اختصاص دارد.
صنعت
از آنجا که بستان آباد به مرکز استان یعنی تبریز نزدیک است لذا کارخانجات متعددی در بستان آباد و مسیر بستان آباد- تبریز قرار گرفته‌است در عین حال در خود شهرستان واحدهای صنعتی فعال مشغول بکارند که کم و بیش در رشد اقتصادی و اشتغال زائی منطقه مؤثرند که شامل کارخانجات کش و قیطان، سماور و بخاری، ادارات کشاورزی و ساختمانی، جوراب، مواد غذائی (نمک، آرد، قند) نایلون و نایلکس و صابون و غیره می‌باشد. گذشته از این، شهرستان بستان آباد دارای صنایع دستی و صنعتی از قبیل فرش بافی و جاجیم بافی و... می‌باشد که از لحاظ ارزآوری دارای اهمیت فراوانی می‌باشند.
این شهرستان دارای آبگرمهای متعدد در منطقه صنعت توریسم نیز می‌تواند در این منطقه بطور اصولی شک گیرد که در این راستا فرمانداری بستان آباد اقدامات مثبتی کرده‌است که امید است با شکل گیری این صنعت بصورت بنیادی گامی بزرگ در پیشبرد اقتصاد کشور برداشته شود.
معادن
در شهرستان بستان‌آباد، معادن گچ، پوکه ، سنگ و فیروزه وجود دارد که زیر نظر مستقیم اداره معادن و فلزات اداره می‌شود.
نگارخانه
== پانویس ==روستای شنگل اباد ازتوابع یستان ابادتاریخ کهن دارد دارای
باغهای بزرگ گردو وبه وسیب گلابی که تولید کننده برزگ گردوهای کاغذی بوده
ودشتها وکوه های زیباوگیاهان دارویی واز بهترینهای منطقه می باشد که در
پایین کوه حیدر بابا قراردارد این روستای ویلایی زاد گاه خان هابوده و است
